Bacteriën in de vijver spelen een zeer belangrijke rol bij het helder houden van het vijverwater. Je kunt bacteriën niet met het blote oog zien, maar als er onvoldoende van in het vijverwater of vijverfilter zitten, zul je nooit een goed biologisch evenwicht krijgen in je vijver.
De taak van bacteriën in de vijver is het produceren van CO2, ofwel koolzuur. CO2 is een belangrijke voedingsstof voor de zuurstofplanten in de vijver. Hieruit kun je al afleiden, dat zuurstofplanten zonder bacteriën dus niet kunnen groeien. Zonder voldoende CO2 in de vijver gaan de zuurstofplanten dan ook dood en wordt de vijver troebel.
Om het vijverwater helder te houden, is het dus belangrijk om te zorgen voor een voldoende grote bacteriekolonie in de vijver. Op deze pagina Bacteriën in de vijver en het vijverfilter bekijken we, hoe je hiervoor kunt zorgen.
Zitten er voldoende bacteriën in mijn vijver?
Omdat je bacteriën niet kunt zien, is het lastig om te controleren of er genoeg van in je vijver groeien. Er is echter wel een aantal mogelijkheden om inzicht te krijgen in het functioneren van de bacteriekolonie in je vijver.
pH-waarde controleren
De pH-waarde geeft aan, hoe zuur het vijverwater is. Wanneer bacteriën CO2 produceren, wordt dit opgenomen door het vijverwater. Omdat CO2 een zuur is (koolzuur) wordt het vijverwater hierdoor een klein beetje zuurder. Dit zie je terug in de pH-waarde. Wanneer de pH-waarde van het vijverwater ’s ochtends lager is dan 7,5, is dit een teken dat de bacteriën in je vijver voldoende CO2 produceren. Wanneer de pH-waarde echter hoog is (meer dan 8,5), wijst dit juist op een tekort aan bacteriën in de vijver. De vijver is in dat geval ook vaak groen.
Groei van zuurstofplanten controleren
Als de zuurstofplanten in de vijver goed groeien, is dit een belangrijk signaal dat er voldoende CO2 geproduceerd wordt. Als de groei van zuurstofplanten echter niet goed is, kan dit een signaal zijn dat de bacteriekolonie in de vijver te klein is. Maar let op: slechte groei van zuurstofplanten kan ook andere oorzaken hebben.
Filtermaterialen zijn bedekt met biofilm
Als je een biologisch filter bij je vijver hebt, kun je op de filtermaterialen een zogenaamde biofilm zien. Dit is een grijs-bruine, glibberige substantie. Deze bestaat uit miljarden bacteriën vermengd met kleine afvaldeeltjes uit de vijver. Aanwezigheid van een biofilm in een filter wijst op een gezonde groei van bacteriën.
Bacteriën in de vijver krijgen
Voor een goed biologisch evenwicht is het dus belangrijk te zorgen voor voldoende bacteriën in de vijver. Je kunt de groei van bacteriën op verschillende manieren stimuleren. Deze bespreken we hieronder.
Biologisch vijverfilter
Met een biologisch vijverfilter geef je de ruimte aan een grote bacteriekolonie. De bacteriën in het filter, die op de filtermaterialen leven, zetten afvalstoffen uit de vijver om in CO2 en geven deze af aan het vijverwater. Een biologisch filter is dus een zeer goed systeem om te zorgen voor voldoende bacteriën in je vijver. Om het filter goed te laten werken, is het belangrijk om het jaarlijks in het voorjaar te enten met nieuwe bacteriën.
Bacteriën enten
Met bacteriën enten wordt bedoeld, dat je een relatief kleine hoeveelheid bacteriën toevoegt aan de vijver of aan het vijverfilter. Deze kleine hoeveelheid groeit vervolgens binnen enkele weken uit tot een volwaardige bacteriekolonie. Voordeel van het enten van bacteriën is, dat je met precies de juiste soorten bacteriën in de vijver kunt starten. Dit zijn de zogenaamde nitrificerende bacteriën.
De hoeveelheid bacteriën in een filter en de vijver is het kleinst aan het begin van het groeiseizoen (maart/april). Het vijverwater is dan namelijk nog relatief koud. Ook is de hoeveelheid organisch afval, waarvan de bacteriën leven, nog klein. Juist in deze periode moeten de zuurstofplanten echter nieuwe scheuten gaan vormen. Hiervoor hebben de planten CO2 nodig, en dus een bacteriekolonie van voldoende omvang.
Om juist in deze belangrijke periode te zorgen voor voldoende bacteriën in de vijver, kun je de vijver of het biologisch filter aan het begin van het groeiseizoen enten met bacteriën.
Je kunt je vijver of vijverfilter eenvoudig enten met Pond Biotics. Dit zijn nitrificerende bacteriën, die je kunt aanbrengen in de vijver of in het biologisch filter.
Bodemsubstraat aanbrengen
Bacteriën hebben voor hun groei materiaal nodig met een grote oppervlakte. Hierdoor kunnen ze zich op veel plaatsen hechten en dus snel groeien Zo’n oppervlakte is bijvoorbeeld de vijverbodem of vijverwand, of de matten in een biologisch filter. Bodemsubstraat bestaat uit kleine poreuze lavasteentjes, die een zeer groot inwendig oppervlak hebben. Bacteriën kunnen hierop uitstekend groeien. Door op de vijverbodem een laagje bodemsubstraat aan te brengen, stimuleer je de groei van bacteriën in de vijver. Zeker voor vijvers zonder biologisch filter is dit een uitstekende manier om toch voldoende bacteriën in de vijver te krijgen. Je kunt door het bodemsubstraat een bacterie-enting mengen, voordat je het in de vijver aanbrengt.
Onderstaand vind je een filmpje over de werking van een biologisch vijverfilter en de rol van bacteriën hierin. Ook het enten van bacteriën komt aan bod.
Bacteriekolonie in filter onderhouden
Als je een biologisch filter bij je vijver hebt, zit hierin een belangrijk deel van de totale bacteriekolonie. Het biologisch evenwicht in de vijver hangt dan dus voor een belangrijk deel af, van het goed functioneren van dit filter. Hieronder tref je een aantal tips aan, waarmee je de bacteriekolonie in het filter kunt onderhouden.
Filter tijdens groeiseizoen continu van water voorzien
Tijdens het groeiseizoen moet er continu zuurstofrijk water uit de vijver worden aangevoerd naar het filter. De bacteriën kunnen zonder dit zuurstofrijke water niet overleven. Zorg er daarom voor, dat je de pomp van de vijver dag en en nacht laat draaien tijdens het seizoen.
Zo min mogelijk schoonmaken
Wanneer je het biologisch filter schoonmaakt, spoel je een groot deel van de bacteriekolonie weg. Dit moet je daarom zien te voorkomen. Maak het filter alleen schoon, als het dreigt over te lopen. Probeer dan in elk geval altijd nog, een deel van de bacteriën (biofilm) in het filter achter te laten. Als de pomp teveel vuil uit de vijver aanvoert, kun je deze eventueel op een kleine verhoging in de vijver zetten. Hierdoor zuigt de pomp minder bodemvuil aan en hoef je het filter minder vaak te reinigen.
Biologisch filter
Bacteriën toevoegen
Vijverwater testen
Biologisch evenwicht