Ook waterplanten hebben onderhoud nodig. Als je de planten in je vijver namelijk niet goed onderhoudt, zal hun groei verslechteren. De vijver kan daardoor problemen krijgen. Op deze pagina onderhoud van waterplanten kijken we daarom naar:
- aanplanten van nieuwe waterplanten;
- zorgen voor voldoende voedingsstoffen;
- tegengaan van draadalgen;
- snoeien van waterplanten;
- vijverbodem schoonmaken.
Een belangrijke categorie waterplanten zijn de zuurstofplanten. Deze planten houden het vijverwater namelijk helder. Bij het onderhoud van waterplanten is extra aandacht voor de zuurstofplanten daarom belangrijk. Ook andere waterplanten zoals waterlelies en moerasplanten hebben echter onderhoud nodig.
Aanplanten waterplanten
Hieronder lees je, in welke periode van het jaar je waterplanten in de vijver kunt zetten. Ook bekijken we, hoe je waterplanten precies moet aanplanten.
Plantperiode
Nieuwe waterplanten kun je in de vijver aanplanten van maart tot augustus. Planten die in deze periode gepoot worden, hebben de tijd om voldoende aan te sterken en zo de winterperiode te overleven. Nieuwe waterplanten moeten in hard vijverwater gezet worden, zodat ze meteen goed kunnen groeien. (Bekijk de hardheid van het leidingwater via de site van de waterleverancier).
Plantmanden en plantgrond
Waterplanten kunnen na verloop van tijd flink gaan woekeren in de vijver. Het is daarom het beste, de planten zoveel mogelijk in speciale plantmandjes te zetten. Hiermee voorkom je namelijk, dat de plant zich door heel de vijver verspreidt. Deze mandjes zorgen er ook voor, dat de wortels van de waterplanten voldoende zuurstofrijk water krijgen. Dit zorgt ervoor, dat de plantwortels niet gaan rotten.
Afhankelijk van de soort waterplant, kun je de volgende grondsoorten gebruiken:
- Zuurstofplanten: speciaal zuurstofplantensubstraat of een gelijk mengsel van vijveraarde en metselzand;
- Waterlelies: speciale lelieaarde of vijveraarde vermengd met klei, afgedekt met fijn grind of grof zand;
- Moerasplanten: vijveraarde vermengd met een vijfde deel metselzand.
Zorg altijd dat de plantmanden voldoende ruim zijn. Zuurstofplanten staan meestal in plantmandjes van 20 x 20 cm. Voor moerasplanten kun je echter beter een grotere plantmand kiezen. Waterlelies tot slot hebben een grote, platte plantmand nodig. Hierin kan het wortelstelsel zich voldoende ontwikkelen. Je kunt een waterlelie ook goed in een plastic groentekrat zetten.
Onderhoud van waterplanten: voedingsstoffen
Alle planten hebben voeding nodig. Dit is voor waterplanten niet anders. Toch is het goed om speciale aandacht te geven aan de zuurstofplanten. Omdat deze planten volledig onder water groeien, halen zij al hun voedingsstoffen rechtstreeks uit het vijverwater. Deze voedingsstoffen bestaan uit minerale voedingszouten en koolzuur (CO2). Daarnaast nemen zuurstofplanten in kleine hoeveelheden ook stikstofverbindingen op.
Voedingsstoffen voor zuurstofplanten: minerale voedingszouten
Gewone tuinplanten bemest je enkele keren per jaar, zodat ze voldoende voedingsstoffen op kunnen nemen. Ook waterplanten, en dan met name zuurstofplanten, hebben voedingsstoffen nodig voor hun groei. In plaats van mest gebruik je hier echter speciale voedingszouten. Deze voeg je aan het vijverwater worden toe Hiermee verhoog je de hardheid van het vijverwater.
Invallend regenwater is erg zacht. Hierdoor loopt de hardheid van elke vijver geleidelijk terug. Bovendien verbruiken waterplanten bij hun groei mineralen stoffen uit het water. Om voldoende plantengroei in de vijver te kunnen houden, is het daarom noodzakelijk de vijver regelmatig van voedingszouten te voorzien. Je kunt dit vergelijken met het bemesten van gewone planten.
Voedingsstoffen voor zuurstofplanten: CO2
Zuurstofplanten hebben naast voedingszouten ook CO2 nodig voor hun groei. Zuurstofplanten planten nemen hun CO2 rechtstreeks op uit het vijverwater. Ze kunnen daarom alleen groeien als het vijverwater voldoende CO2 bevat. Gewone landplanten kunnen CO2 opnemen uit de lucht.
In tegenstelling tot de atmosfeer, bevat vijverwater lang niet altijd genoeg CO2. Bij onderhoud van waterplanten is toevoegen van CO2 aan het vijverwater daarom belangrijk. Dit geldt vooral, als het natuurlijke CO2-gehalte van de vijver te laag is.
Omdat CO2 een gas is (koolzuur) kun je dit niet direct aan het vijverwater toevoegen. Je hebt hiervoor een product nodig, waarin de CO2 een vaste vorm heeft. Dit is een carbonaatzout. Dit is een scheikundige verbinding van CO2 met een andere stof. Door zo’n carbonaatzout vervolgens op te lossen in de vijver, voorzie je het vijverwater van extra CO2.
De karbonaathardheid van de vijver (KH-waarde) geeft aan, hoeveel gebonden CO2 zich in het vijverwater bevindt. Als de KH-waarde lager is dan 7, moet je deze waarde verhogen om een goede groei van de zuurstofplanten te houden. Het op peil houden van de KH-waarde van de vijver vormt een belangrijk onderdeel van onderhoud van waterplanten. Naast gebonden CO2 komt in het vijverwater ook vrij CO2 voor. Dit wordt geproduceerd door de bacteriën in het vijverfilter en heeft zich nog niet gebonden aan een mineraal.
Draadalgen tegengaan
Onderhoud van waterplanten betekent ook het tegengaan van draadalgen. Draadalgen kun je beschouwen als het onkruid in een vijver. Ze kunnen de zuurstofplanten in de vijver volledig overwoekeren. Daardoor komt de groei van deze planten in gevaar. Bij beginnende draadalg kun je daarom het best snel ingrijpen en de draadalgen tegengaan.
Draadalgen stellen lagere eisen aan hun groei dan zuurstofplanten. Zo groeien ze ook goed in zacht vijverwater. Zuurstofplanten hebben juist hard vijverwater nodig. Als in een vijver de waterhardheid terugloopt, vermindert daarom de plantengroei. De groei van draadalgen neemt dan echter juist toe. Bestrijden van draadalg betekent daarom ook, dat je de waterhardheid op peil moet brengen. De draadalgen zullen anders weer snel terugkomen. Een te lage waterhardheid is meestal de achterliggende oorzaak van de groei van draadalgen.
Draadalgen beginnen in het voorjaar eerder met groeien dan de waterplanten. Ook groeien ze in het najaar langer door. Dit is dan ook de reden, dat een vijver aan het begin van het seizoen veel last van draadalgen kan hebben. Door de vijver in het najaar preventief te behandelen tegen draadalg, kun je dit echter voorkomen.
Snoeien van waterplanten
Onderhoud van waterplanten betekent ook dat je de planten af en toe moet snoeien. Hieronder bespreken we, hoe je dat voor de verschillende soorten planten het best kunt doen.
Zuurstofplanten snoeien
Om de groei van zuurstofplanten goed te houden, is het belangrijk dat je deze planten af en toe snoeit. Eerder hebben we al gezien, dat zuurstofplanten voedingsstoffen opnemen uit het water en daardoor de vijver helder houden. Hoe harder de zuurstofplanten groeien, des te beter ze hierin zullen slagen.
Als zuurstofplanten eenmaal de wateroppervlakte bereikt hebben, wordt hun groei echter minder. Om die reden moet je zuurstofplanten enkele keren per jaar snoeien tot ongeveer 15 cm onder het wateroppervlak. Hierdoor blijft de plant nieuwe scheuten vormen.
Waterlelies snoeien
Bij waterlelies bestaat het snoeien vooral uit het wegknippen van dode bladeren en uitgebloeide knoppen. In het najaar kan de plant kaalgeknipt worden. Alleen de wortelstok overleeft namelijk de winter.
Moerasplanten snoeien
Moerasplanten kun je in het najaar snoeien. Het loof van moerasplanten sterft, op enkele uitzonderingen na, volledig af in de winterperiode.
Vijverbodem schoonmaken
Tot besluit van dit artikel over onderhoud van waterplanten kijken we nog even naar de vijverbodem.
Op de vijverbodem kan, na verloop van jaren, een dikke modderlaag ontstaan. De oorzaak hiervan is vooral ingewaaid herfstblad. Ook achtergebleven, afgestorven plantdelen kunnen op de bodem een sliblaag gaan vormen.
Een dikke modderlaag op de vijverbodem maakt het vijverwater voedselrijk. De zuurstofplanten kunnen daardoor niet meer alle voedingsstoffen uit de vijver opnemen. Dit leidt vervolgens tot groei van algen. Het water van de vijver wordt groen of er gaan zeer veel draadalgen groeien.
De vijverbodem kun je daarom af en toe schoonmaken. Dit kun je op twee manieren aanpakken. Die bespreken we hieronder.
Vijver leeg maken en modder weghalen
De beste manier om de vijverbodem te reinigen, is de vijver leeg maken en vervolgens de modder weghalen. Dit is echter ook een flinke klus. Je zult tijdelijk verblijf moeten regelen voor de waterplanten en de vissen. In sommige vijvers, waar de modderlaag erg dik is geworden, is het echter de enige optie. Voer een dergelijke klus het liefst uit net na de winter (februari) of in het najaar (oktober).
Vijverbodem met vijverstofzuiger reinigen
Als de vijverbodem nog niet al te veel vervuild is, kun je proberen deze met een speciale vijverstofzuiger te reinigen. Hierbij zuig je zoveel mogelijk modder weg, die in een speciaal reservoir wordt opgevangen. Een vijverstofzuiger is te huur bij grote verhuurbedrijven of gespecialiseerde tuincentra. Ook deze klus kun je het best in het vroege voorjaar of late najaar uitvoeren.
Verder lezen
Zuurstofplanten en waterplanten
Onderhoud vijverwater
Checklist waterplanten en zuurstofplanten
Groei zuurstofplanten verbeteren